Osadnicy z Catanu (Settlers of Catan)
Ten tekst przeczytasz w 6 minut

Autor: Piotr Hałaczkiewicz (piotrhalaczkiewicz)

„The Settlers of Catan” to klasyka gatunku. Gra jest opartą o proste reguły strategią ekonomiczną. Wcielamy się w osadników, nowoprzybyłych na wyspę zwaną Catan. Naszym celem jest rozwój szybszy od przeciwników.

Trochę historii

Gra została stworzona przez Klausa Teubera, autora wielu innych gier m.in. „Barbarossy” i „Anno 1503”. Zasłynął on jednak z serii z Catan w nazwie, którą zapoczątkowali właśnie „Settlersi”. Gra zdobyła uznanie graczy na całym świecie, tytuły Gry Roku 1995 w Niemczech i Planszowej Gry Roku 1996 w USA i doczekała się wielu rozszerzeń i dodatków.

Zawartość pudełka

W pudełku z grą znajdziemy:

37 sześciokątnych elementów do budowy planszy („heksów”)
95 kart surowców
25 kart rozwoju
4 karty kosztów budowy
2 karty specjalne
60 dróg
20 wiosek
16 miast
1 pionek rozbójnika
18 żetonów z liczbami
2 kostki k6
zasady gry, almanach, skrócone zasady
Plansza (patrz zdjęcia) przedstawia wyspę i jest zbudowana z sześciokątnych elementów, zrobionych z dość grubej tektury, a grafika na nich jest całkiem ładna. Wszystkie części są starannie przycięte i doskonale do siebie pasują. 18 heksów to morze, które otacza wyspę. Na 9 z nich znajdują się symbole portów. Pozostała część to stały ląd, gdzie oprócz jednej pustyni będącej siedzibą rozbójnika, znajdują się góry, lasy, pastwiska, wzgórza i pola. Są one źródłem surowców, odpowiednio kamienia, drewna, owiec, cegieł i pszenicy.

Karty surowców i rozwoju są pomniejszonego formatu, wydrukowane na sztywnym, błyszczącym papierze, z zaokrąglonymi rogami.

Do dyspozycji graczy jest po 19 kart każdego z zasobów, równie kolorowych co plansza.

Na karty rozwoju składa się 14 rycerzy, 6 kart postępu i 5 kart z punktami zwycięstwa. Działanie każdej karty jest opisane bezpośrednio na niej, poza tym każdy z 3 rodzajów można odróżnić już na pierwszy rzut oka.

Karty kosztów budowy (taka „podręczna pomoc” dla każdego gracza) i pozostałe 2 karty specjalne (będące nagrodą za szczególne osiągnięcia w grze, ale o tym później) są zrobione z grubej tektury i raczej nie powinno ich nazywać się kartami, ale nie mogłem znaleźć bardziej odpowiedniej nazwy.

Drewniane elementy to przede wszystkim budowle dla graczy. Komplet w każdym z 4 kolorów (białym, niebieskim, czerwonym i pomarańczowym) składa się z 15 dróg, 5 wiosek i 4 miast. Rozbójnik jest niewielkim czarnym drewnianym pionkiem. Jest na tyle mały, że nie zasłania planszy i na tyle duży, że od razu można go zlokalizować.

Żetony z liczbami są wykonane podobnie jak plansza, lecz z nieco cieńszej tektury. Na każdym znajduje się liczba od 2 do 12 (za wyjątkiem 7). Wielkość użytej czcionki odzwierciedla prawdopodobieństwo wyrzucenia danej liczby przy rzucie 2 kostkami. Dodatkowo 8 i 6 są oznaczone na czerwono. Na spodniej stronie każdego żetonu jest litera alfabetu.

Pudełko jest kwadratowe, dość wysokie i ma w środku plastikową wkładkę z oddzielnymi przegródkami na budowle w każdym z 4 kolorów, żetony, 3 miejsca na heksy (oddzielnie morze, oddzielnie ląd, jedno zostaje jeszcze wolne) i miejsce na specjalne podstawki pod karty surowców i rozwoju, ułatwiające stworzenie „banku”.

Cały powyższy opis dotyczy niemieckiej edycji wydanej przez Kosmos. Co więcej, jest to drugie wydanie (pierwsze nie zawierało m.in. wkładki do pudełka i podstawek pod karty, a jedynie płócienne woreczki). W kolejnych edycjach drewniane elementy zostały zastąpione plastykowymi, ładniejszymi, lecz mniej solidnymi. Wydania w innych językach mogą różnić się od tu opisanego także grafiką na planszy, wyglądem żetonów, kart surowców i rozwoju oraz pudełka. Zasady gry są takie same bez względu na wersję.

Rozgrywka

Celem gry jest zdobycie 10 punktów zwycięstwa poprzez budowę wiosek i miast (wartych odpowiednio 1 i 2 punkty), zakup kart rozwoju z punktami zwycięstwa lub zdobycie kart specjalnych, z których każda warta jest 2 punkty.

Przygotowanie planszy polega na ułożeniu wyspy z elementów i otoczeniu jej morzem. Ułożenie heksów lądu jest dowolne, jeśli tylko wyspa ma odpowiedni kształt. Porty muszą znajdować się na wybrzeżu na przemian ze zwykłymi heksami morza. Na każdej z części produkującej zasoby (czyli cały ląd oprócz pustyni) umieszcza się żetony z liczbami. Tu również jest dozwolona pewna dowolność. Ważne, by na żadnych dwóch sąsiednich heksach nie znalazły się dwie takie same liczby lub dwie czerwone (6 i 8). Od żetonu zależy „wydajność” danego pola planszy. Produkcja surowców następuje bowiem tylko wtedy, gdy wyrzucona zostanie znajdująca się na żetonie liczba. Rozbójnik zostaje ustawiony na pustyni.

Następnie jeden z graczy wybiera dowolne miejsce na planszy, gdzie łączą się wierzchołki jej pól i umieszcza tam swoją wioskę. Do wioski, w jednym z trzech kierunków (lub mniej, gdy znajduje się ona na wybrzeżu) dobudowuje drogę. Gdy każdy z graczy postawił już po jednym osiedlu, budują drugie, także z drogą, lecz w odwrotnej kolejności. Każdy otrzymuje też surowce na dobry początek, po 1 z każdego heksa sąsiadującego z drugą wioską.

Wioski i miasta są podstawą rozwoju, ponieważ dają surowce i punkty zwycięstwa.

 
Kolejka składa się z kilku faz. Na początku rzutem dwiema kostkami określa się, które z pól produkują zasoby. Każda wioska sąsiadująca z takim polem daje swojemu właściciela jedną kartę surowca, każde miasto dwie. Po rozdzieleniu surowców aktualny gracz może wymieniać je na inne. Dozwolone są wymiany z innymi graczami na dowolnych warunkach (za wyjątkiem oddawania surowców za darmo) i z bankiem (4 takie same surowce na 1 inny, a w przypadku posiadania portu, tj. wioski lub miasta wybudowanych w odpowiednim miejscu na wybrzeżu, także 3 za 1 lub 2 określone, np. drewno, za 1 inny). Po zakończonej wymianie gracz może zużyć posiadane aktualnie karty zasobów do budowy dróg, wiosek i miast lub zakupu kart rozwoju. Każda nowa budowla musi sąsiadować z już postawioną na planszy. Miasta są ulepszeniem wioski (kosztują 3 kamienie i 2 pszenice, dają 1 punkt zwycięstwa więcej niż wioska i zwiększają produkcję do 2 surowców). Drogi buduje się wzdłuż krawędzi heksów (koszt: 1 cegła i 1 drewno). Nową wioskę (koszt: po 1 każdego surowca oprócz kamienia) można zbudować dopiero gdy doprowadzi się w upatrzone miejsce drogę.
 
Karty rozwoju (kosztują 1 owcę, 1 kamień i 1 pszenicę) mogą być użyte w dowolnym momencie kolejki, jednakże nie więcej niż jedna na turę. Wszystkie karty rozwoju są jednorazowe. Karty postępu pozwalają zbudować dwie drogi za darmo, dają dwa dowolne surowce lub pozwalają zażądać od przeciwników wszystkich zasobów jednego rodzaju („monopol”). Dzięki rycerzowi można przestawić rozbójnika na inne pole i ukraść jeden surowiec jednemu z graczy. Rozbójnik uaktywnia się także przy wyrzuceniu siódemki. Wtedy każdy, kto ma więcej niż 7 surowców musi oddać połowę do banku, a rzucający ma prawo przestawić rozbójnika i ukraść kartę (jak przy Rycerzu). Pole zajęte przez rozbójnika nie produkuje żadnych surowców. Karty specjalne to: Najdłuższa droga handlowa i Największa siła armii. Posiadacz najdłuższego odcinka złożonego z przynajmniej pięciu dróg staje się posiadaczem pierwszej z kart i tym samym 2 punktów zwycięstwa. Drugą z kart zdobywa posiadacz największej ilości (zagranych) Rycerzy, jednak musi ich być co najmniej 3.
 

 
Koniec gry następuje w momencie zdobycia przez któregoś z graczy 10 punktów zwycięstwa.
 
Nie istnieje jedna strategia gry w „The Settlers of Catan”. W każdej chwili trzeba podejmować ważne dla dalszego rozwoju decyzje. Już na samym początku należy dobrze przemyśleć położenie pierwszych dwóch wiosek: jakie surowce są nam potrzebne bardziej a jakie w mniejszych ilościach oraz zastanowić się nad kierunkiem budowy kolejnych osad. W czasie gry trzeba również trzymać rękę na pulsie by przeciwnik, np. nie zbudował się w jakimś miejscu szybciej od nas, nie blokował rozbójnikiem strategicznego surowca i nie naciągał nas na korzystne dla siebie wymiany zasobów.
 
Interakcja z innymi graczami nie ogranicza się tylko do wymian surowców. Można trochę pospiskować, zawrzeć jakiś mały sojusz, który zapewne zostanie zerwany w najmniej oczekiwanym momencie, bo przecież nie jest to gra zespołowa. Zawsze jest się z czego pośmiać, chociażby z niezbyt udanego posunięcia przeciwnika. Gra nie wymaga ogromnego skupienia i, o ile nie prowadzi się jej w jakimś szaleńczym tempie, można jednocześnie miło gawędzić o innych rzeczach.

Podsumowanie

„Settlersi” mają zdecydowanie więcej zalet niż wad. Do najważniejszych mocnych stron należą:

Mnogość strategii pozwalająca wypracować każdemu swój własny styl gry. Żadna metoda nie gwarantuje jednak 100-procentowego zwycięstwa.
Proste zasady, których można nauczyć się w czasie przygotowywania planszy do gry. Równie łatwo można je modyfikować, a kilka bardziej popularnych wariantów gry opisanych jest na wielu stronach internetowych poświęconych tematowi.
Modularna plansza i żetony powodują, że każda rozgrywka jest inna od poprzedniej. Możliwych do ułożenia plansz jest mnóstwo, konkretnej liczby nie znalazłem, ale jest przynajmniej kilkunastocyfrowa.
Są też drobne wady:

Czynnik losowy ma dość spore znaczenie. Kostki potrafią być bardzo złośliwe, czego nie uwzględnia mechanika gry. Całe szczęście można je łatwo zastąpić np. odpowiednio spreparowaną talią kart z liczbami od 2 do 12 w odpowiednich proporcjach.
Gra w 4 jest ciekawsza i trudniejsza. Przy 3 osobach na planszy jest (za) dużo wolnego miejsca do rozwoju.
Co tu dużo mówić – po prostu klasyka, gra, która trzeba mieć w swojej kolekcji, więc biegiem do sklepu! Bieg może być jednak dosyć długi, w zależności od tego jak daleko kto ma do zachodniej granicy. Cena w Polsce może nieco odstraszać, jednak gra warta jest każdej wydanej złotówki.

Co dalej?

Dostępne są dodatki do gry: „The Seafarer of Catan”, w którym nasi osadnicy mają możliwość opuszczenia wyspy i budowania statków oraz „The Cities and Knights of Catan”, w który nie miałem przyjemności grać. Miłośników dawnych czasów ucieszą na pewno scenariusze historyczne: nazwane imionami Cheopsa i Aleksandra Wielkiego.

Kto chciałby zagrać w więcej niż 4 osoby, powinien kupić rozszerzenie dla 5-6 osób zawierające m.in komplet budowli w 2 kolejnych kolorach i heksy do powiększenia planszy. Takie rozszerzenie jest dostępne także dla „Seafarera” i „Cities and Knights”. A kogo zainteresował sam pomysł i klimat gry, ale nie jest w stanie zebrać kilku chętnych do gry osób, niech rozejrzy się za karcianą wersją dla dwóch graczy i dodatkami do niej, których jest aż 5!

Ten artykuł został pierwotnie opublikowany w serwisie Gry-Planszowe.pl.

2 komentarze

  1. Avatar

    Gra po prostu GENIALNA!!! Gram w nia od 2 lat (sprowadzilem sobie ja z Niemiec) i nadal mi sie nie znudzila!!!!!!!!! Polecam tez dodatki!

  2. Avatar

    Po kilku rozgrywkach jestem pozytywnie nastawiony do Osadników, chociaż mają kilka luk (może dodatki je łatają? – nie wiem). Przede wszystkim trochę za duże znaczenie ma rzucanie kostkami – wiele rozgrywek przebiegało tak, że 1-2 graczy miało „wiatr w żaglach”, zaś pozostali związane ręce. Bardzo ważne jest też początkowe rozstawienie osad – z tym często problem mają nowi gracze, przez co reszta rozgrywki może przebiegać nie po ich myśli. Teraz gramy z różnymi dodatkowymi zasadami roboczymi: m.in. gdy któryś gracz po raz n-ty z rzędu nie dostaje żadnych surowców z pól planszy, może dobrać 1 wybrany surowiec/kartę rozwoju.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.
Cookies settings
Accept
Privacy & Cookie policy
Privacy & Cookies policy
Cookie name Active

Privacy Policy

What information do we collect?

We collect information from you when you register on our site or place an order. When ordering or registering on our site, as appropriate, you may be asked to enter your: name, e-mail address or mailing address.

What do we use your information for?

Any of the information we collect from you may be used in one of the following ways: To personalize your experience (your information helps us to better respond to your individual needs) To improve our website (we continually strive to improve our website offerings based on the information and feedback we receive from you) To improve customer service (your information helps us to more effectively respond to your customer service requests and support needs) To process transactions Your information, whether public or private, will not be sold, exchanged, transferred, or given to any other company for any reason whatsoever, without your consent, other than for the express purpose of delivering the purchased product or service requested. To administer a contest, promotion, survey or other site feature To send periodic emails The email address you provide for order processing, will only be used to send you information and updates pertaining to your order.

How do we protect your information?

We implement a variety of security measures to maintain the safety of your personal information when you place an order or enter, submit, or access your personal information. We offer the use of a secure server. All supplied sensitive/credit information is transmitted via Secure Socket Layer (SSL) technology and then encrypted into our Payment gateway providers database only to be accessible by those authorized with special access rights to such systems, and are required to?keep the information confidential. After a transaction, your private information (credit cards, social security numbers, financials, etc.) will not be kept on file for more than 60 days.

Do we use cookies?

Yes (Cookies are small files that a site or its service provider transfers to your computers hard drive through your Web browser (if you allow) that enables the sites or service providers systems to recognize your browser and capture and remember certain information We use cookies to help us remember and process the items in your shopping cart, understand and save your preferences for future visits, keep track of advertisements and compile aggregate data about site traffic and site interaction so that we can offer better site experiences and tools in the future. We may contract with third-party service providers to assist us in better understanding our site visitors. These service providers are not permitted to use the information collected on our behalf except to help us conduct and improve our business. If you prefer, you can choose to have your computer warn you each time a cookie is being sent, or you can choose to turn off all cookies via your browser settings. Like most websites, if you turn your cookies off, some of our services may not function properly. However, you can still place orders by contacting customer service. Google Analytics We use Google Analytics on our sites for anonymous reporting of site usage and for advertising on the site. If you would like to opt-out of Google Analytics monitoring your behaviour on our sites please use this link (https://tools.google.com/dlpage/gaoptout/)

Do we disclose any information to outside parties?

We do not sell, trade, or otherwise transfer to outside parties your personally identifiable information. This does not include trusted third parties who assist us in operating our website, conducting our business, or servicing you, so long as those parties agree to keep this information confidential. We may also release your information when we believe release is appropriate to comply with the law, enforce our site policies, or protect ours or others rights, property, or safety. However, non-personally identifiable visitor information may be provided to other parties for marketing, advertising, or other uses.

Registration

The minimum information we need to register you is your name, email address and a password. We will ask you more questions for different services, including sales promotions. Unless we say otherwise, you have to answer all the registration questions. We may also ask some other, voluntary questions during registration for certain services (for example, professional networks) so we can gain a clearer understanding of who you are. This also allows us to personalise services for you. To assist us in our marketing, in addition to the data that you provide to us if you register, we may also obtain data from trusted third parties to help us understand what you might be interested in. This ‘profiling’ information is produced from a variety of sources, including publicly available data (such as the electoral roll) or from sources such as surveys and polls where you have given your permission for your data to be shared. You can choose not to have such data shared with the Guardian from these sources by logging into your account and changing the settings in the privacy section. After you have registered, and with your permission, we may send you emails we think may interest you. Newsletters may be personalised based on what you have been reading on theguardian.com. At any time you can decide not to receive these emails and will be able to ‘unsubscribe’. Logging in using social networking credentials If you log-in to our sites using a Facebook log-in, you are granting permission to Facebook to share your user details with us. This will include your name, email address, date of birth and location which will then be used to form a Guardian identity. You can also use your picture from Facebook as part of your profile. This will also allow us and Facebook to share your, networks, user ID and any other information you choose to share according to your Facebook account settings. If you remove the Guardian app from your Facebook settings, we will no longer have access to this information. If you log-in to our sites using a Google log-in, you grant permission to Google to share your user details with us. This will include your name, email address, date of birth, sex and location which we will then use to form a Guardian identity. You may use your picture from Google as part of your profile. This also allows us to share your networks, user ID and any other information you choose to share according to your Google account settings. If you remove the Guardian from your Google settings, we will no longer have access to this information. If you log-in to our sites using a twitter log-in, we receive your avatar (the small picture that appears next to your tweets) and twitter username.

Children’s Online Privacy Protection Act Compliance

We are in compliance with the requirements of COPPA (Childrens Online Privacy Protection Act), we do not collect any information from anyone under 13 years of age. Our website, products and services are all directed to people who are at least 13 years old or older.

Updating your personal information

We offer a ‘My details’ page (also known as Dashboard), where you can update your personal information at any time, and change your marketing preferences. You can get to this page from most pages on the site – simply click on the ‘My details’ link at the top of the screen when you are signed in.

Online Privacy Policy Only

This online privacy policy applies only to information collected through our website and not to information collected offline.

Your Consent

By using our site, you consent to our privacy policy.

Changes to our Privacy Policy

If we decide to change our privacy policy, we will post those changes on this page.
Save settings
Cookies settings